EDTA is een
afkorting voor ethyleendiaminetetra-azijnzuur. Het is een stof die veel
voorkomt in cosmetica en op de INCI-lijst meestal als disodium of tetrasodium
EDTA terug te vinden is. Je kunt ook andere vormen aantreffen, zoals calcium
disodium EDTA, diammonium EDTA, dipotassium EDTA, TEA-EDTA, tripotassium EDTA,
trisodium EDTA, HEDTA en trisodium HEDTA.
EDTA is een “chelerende”
stof. Dit wil zeggen dat het andere stoffen kan ‘vangen’ en vasthouden. Voor
EDTA gaat het dan meestal om metaal- en calciumionen. EDTA ga je dan ook vaak
terugvinden in sanitaire, waterverzachtende producten waar het bedoeld is om de
kalk vast te houden.
Ook in
cosmetische producten vervult het die functie. “Hard” water bevat veel calcium-
en magnesiumzouten die de werking van vele cosmetische producten gaan remmen. Zo
zal zeep slecht of helemaal niet schuimen in hard water. Het vormt samen met calcium of magnesium een niet-oplosbare verbinding (calciumstearaat)
die blijft ‘plakken’ aan de huid. Door een chelerende stof toe te voegen,
worden de calcium- en magnesiumzouten uit het harde water gebonden en kunnen ze
niet meer reageren.
Geneeskundig
wordt EDTA ingezet bij vergiftiging door zware metalen, om deze uit het lichaam
te verwijderen. Het metaal bindt zich met EDTA en verlaat dan vervolgens,
geneutraliseerd, via de nieren het lichaam. In klinische laboratoria wordt het
ook gebruikt om calcium in bloedstalen te binden en daarmee de bloedstolling te
beïnvloeden.
Binnen cosmetica
(en ook binnen voeding en farmacie) worden de EDTA-verbindingen gebruikt om de
nadelige effecten van metalen (die bijvoorbeeld nog in het water kunnen zitten)
te voorkomen. Restanten van die metalen kunnen met andere stoffen in een
cosmetisch product reageren. Dit kan houdbaarheid, consistentie en geur beïnvloeden. De aanwezigheid van metalen in een product kan ook de antibacteriële werking van bewaarmiddelen verminderen. De toevoeging van EDTA-verbindingen maakt een product dus stabieler. Daarnaast kunnen EDTA-verbindingen
helpen om de zuurtegraad (pH waarde) van cosmetisch producten optimaal te houden.
Toevoeging van EDTA kan dit corrigeren
en ervoor zorgen, dat er minder conserveringsmiddelen nodig zijn. Verder zorgt het voor een optimale
schuimvorming van zeepproducten die dat nodig hebben.
Een belangrijke rol
van EDTA verbindingen in cosmetische producten is ook om te voorkomen, dat deze
producten minder goed of helemaal niet werken vanwege de kwaliteit van het
leidingwater bij een gebruiker. Zit dit water namelijk vol calcium, dan kan dit verbindingen aangaan met je (reinigings)product waardoor de werking ervan teniet wordt gedaan.
Als je dit zo
leest is EDTA een erg handig ingrediënt met tal van voordelen en goede
eigenschappen. Er is echter ook een keerzijde aan de medaille.
Sommige
(internet)bronnen beweren dat EDTA ongezond is: kankerverwekkend en irriterend.
Sluitende literatuur hieromtrent is echter niet te vinden. Ander,
wetenschappelijk, onderzoek (1) toont
dan weer aan dat EDTA in concentraties onder de 2% veilig is. Typische
concentraties van EDTA in cosmetische producten zijn maximaal in tienden van
procenten. Dit spreekt dus in het
voordeel van EDTA.
Er is natuurlijk
wel een ernstig en gefundeerd milieubezwaar tegen het gebruik van EDTA. EDTA is immers bijna niet biologisch
afbreekbaar. Door zijn geringe adsorptiecapaciteit en goede wateroplosbaarheid
komt het voor een groot deel terecht in het aquatische milieu. Op zich is de
giftigheid voor het waterleven gering. Maar, de grootste verdienste van EDTA,
het aan zich binden van calcium en (zware) metalen, vormt in het milieu juist
een probleem. Zo worden zware metalen, wanneer ze in EDTA-gecomplexeerde vorm
in het afvalwater aanwezig zijn, niet meer uit het afvalwater neergeslagen,
waardoor ze in het oppervlaktewater terechtkomen en zo een ernstig probleem
kunnen vormen voor alles wat leeft. Uit een rapport van het RIVM (National Institute
for Public Health and the Environment) (2) blijkt dat zelfs kleine
concentraties al voor behoorlijke problemen kunnen zorgen.
Daarnaast is er
nog een ander probleem. Reeds in 1983 wees het Nederlands tijdschrift voor
geneeskunde op het allergene karakter van EDTA en het aantal meldingen is
sindsdien alleen maar toegenomen (3).
We kunnen dus
alleen maar concluderen dat je producten die EDTA bevatten maar beter vermijdt.
Omwille van het milieu en omwille van je eigen gezondheid.
Copyright: DR. BAUMANN COSMETIC
Bronnen:
